Dit jaar kunnen gemeenten zich aanmelden voor de derde (en tevens laatste) selectieronde proeftuinen van het Programma Aardgasvrije Wijken. De wijken die worden uitgekozen ontvangen een subsidie om de onrendabele top te financieren. Dit maakt het een stuk makkelijker om te starten met de wijkaanpak. Daarnaast zijn de proeftuinen er om hun ervaringen te leren, dit geeft gemeenten de ruimte om uit te proberen, misschien zelfs te vallen en weer op te staan. Een aanvraag indienen kan tussen 1 juli en 1 november. In het eerste kwartaal van 2022 wordt de selectie bekend gemaakt. Omdat het Expertiseteam Warmte alle gemeentes in Noord-Brabant wil helpen bij het starten met de wijkaanpak en een eventuele PAW subsidie aanvraag, organiseren we een Community of Practice (CoP) voor de PAW ronde 3.

Een PAW-aanvraag als gangmaker voor je wijkproces

Op 15 juni startte de Kick-off sessie van de CoP met de vraag: ‘Ga ik een PAW-aanvraag doen?’. Veel van wat er moet gebeuren voor een PAW-aanvraag kan ook gebruikt worden wanneer de aanvraag niet wordt toegekend, de stappen richting aardgasvrij moet iedere gemeente gaan maken. Dat was ook de algemene reactie van aanwezigen die al een keer een aanvraag hebben gedaan; het maken van een PAW-aanvraag zorgt voor het in gang zetten een wijkproces, en dat moet sowieso gebeuren. Echter moet niet onderschat worden dat het op tijd indienen van de aanvraag tijd en inzet vergt van een gemeente. Daarnaast is er tijdens deze laatste proeftuin ronde ‘nog maar’ 50 miljoen euro beschikbaar. Dat komt neer op ondersteuning voor 10 tot 12 wijken in heel Nederland, terwijl er in de eerste ronde 27 wijken en in de tweede ronde 19 wijken ondersteuning ontvingen. Daarnaast zijn, ten opzichte van de vorige rondes, de selectiecriteria aangescherpt en worden de wijken geselecteerd op specifieke technieken die nog missen in de proeftuinen. Denk hierbij aan wijkaanpakken met aandacht voor stapsgewijze isolatie en verwarming door warmtepompen (evt. hybride) en <55C warmtenetten. Maar wanneer je dus van plan bent op een van deze technieken te focussen in een wijkaanpak, is de kans des te groter dat je wordt uitgekozen! En wanneer dat lukt, is de PAW subsidie het duwtje in de rug om  van plannen naar uitvoering te gaan.

Wat heb ik nodig voor een PAW aanvraag?

Tijdens de sessie op 15 juni kwamen twee vragen dominant naar voren. ‘Hoe ver moet je zijn met je wijkaanpak?’ en ‘hoeveel tijd ben je kwijt aan een PAW aanvraag?’. Voor de wijkaanpak is het belangrijk dat de gemeentelijke organisatie er intern klaar voor is om haar regierol te pakken. Daarnaast is het belangrijk dat al enig contact is met de bewoners in de wijk over de verduurzamingsopgave en er al samenwerking mogelijkheden zijn met stakeholders in de wijk. Met betrekking tot de warmtealternatieven is inzicht nodig, onderbouwd met vooronderzoeken,  welke er mogelijk zijn, maar er hoeft nog geen definitieve keuze te zijn gemaakt.  Qua tijd kan je rekenen op zeker twee dagen per week van een projectleider, plus een extra dag inzet vanuit de gemeentelijke organisatie. Daarnaast moet je rekening houden met de kosten voor het inhuren van specialistisch advies voor de techniek, financiering en juridische aangelegenheden; dit is afhankelijk van hoeveel tot nu toe al is onderzocht. En nogmaals, deze stappen zijn ook onderdeel van een wijkaanpak en de ontwikkeling van een WUP.

Verder zijn er tijdens de sessie verschillende aspecten van de PAW aan bod gekomen, zoals de knock-out criteria, de andere selectiecriteria en welke thema’s er precies gevraagd worden van de proeftuinen. Een overzicht hiervan kun je vinden in het slidedeck via deze link: Slidedeck sessie 1 PAW ronde 3.

Praktijkervaring vanuit ’T Zand in Den Bosch

In Den Bosch hebben ze vorig jaar de volledige PAW-aanvraag doorlopen. En met succes, want zij mochten in de tweede ronde een subsidie in ontvangst nemen. Wij vroegen een bewoner van het bewonerscollectief uit de wijk ’T Zand in Den Bosch naar zijn ervaringen.

Om de wijk te kiezen, heeft Den Bosch een soort prijsvraag georganiseerd waarop vijf verschillende wijken konden reageren met hun plannen en wensen, waarna het meest vergevorderde idee gekozen is. De wijk ’T Zand had al samenwerking met veel stakeholders, zoals bewoners, verscheidene woningcorporaties, de netbeheerder en de waterschappen. Met al deze stakeholders hebben ze een intentieverklaring ondertekend, wat een goed begin is van een sterke samenwerking.

Alternatieve subsidies

In aanvulling op de PAW-regeling zijn er ook alternatieve subsidies die ingezet kunnen worden  om te starten met een wijkaanpak of een stapsgewijze aanpak richting aardgasvrij. Hoewel er geen directe vervanging is voor de PAW, zijn er meerdere opties om kosten te drukken en toch al aan de slag te gaan met de transitie naar aardgasvrij. Een overzicht hiervan en links naar de website van de desbetreffende subsidies is te vinden in het slidedeck.

Doe jij ook mee?

Mocht je een PAW-aanvraag gaan doen, of nog twijfelen, bedenk je dat je sowieso een keer aan de bak moet in een wijk. Een PAW aanvraag is een goede kickstart! Het is wel belangrijk dat de bewoners in de wijk actief en betrokken zijn.  Een bewonerscollectief kan hier goed bij helpen. En één laatste tip uit onze wijk ’T Zand, zie de wijk als een ecosysteem: opwekking, opslag en levering kan allemaal lokaal  gebeuren.

Deelname aan de CoP

Deelname aan de CoP – die start na de zomer – staat open voor gemeenten die een PAW-aanvraag willen schrijven. Tijdens de CoP zullen we informatie delen, onderling brainstormen en sparren en elkaar helpen met het schrijven van de aanvraag, dus zorg dat je erbij bent! Meld je hiervoor ook aan voor de werkgroep, daar kan je alle documenten vinden en vragen stellen via het Forum. Voor de gemeenten die niet voor de PAW-aanvraag gaan, maar wel aan de slag willen met een wijkaanpak ontwikkeld het ETW een kennissessie die ook na de zomer zal plaatsvinden. Voor meer inspiratie van andere wijken die al begonnen zijn, bekijk de website van het PAW.