Het kán, en het Duurzaamheidsloket Sport kent in Brabant de hiervoor te bewandelen weg. Twee inspirerende voorbeelden vanaf de middenstip.

Exploitanten van sportcomplexen – dit kunnen verenigingen, beheersstichtingen of gemeenten zijn – zuchten jaarlijks onder de energielasten op hun begroting. Die vormen gemiddeld 20 procent van de totale kosten. Bij voetbalclub Avanti’31 in Schijndel was het niet anders. “Eerst waren we op jaarbasis zo’n 25.000 euro kwijt aan gas en stroom”, rekent secretaris Ton Zandbergen voor. “Nu is dat nog 12.000 euro.”

Avanti’31 opende in 2016 een splinternieuw gebouw. Dit kwam in plaats van de oude, tochtige kleedkameraccommodatie uit 1962. “We stookten voor de vogels”, herinnert Zandbergen zich. Met een boel zelfwerkzaamheid verrees er naast het hoofdveld een onderkomen met tien kleedkamers, een mooie verzorgingsgelegenheid en extra opslagruimtes. Op het dak werden 246 zonnepanelen gelegd. De energie daarvan gebruikt de vereniging zelf; ze is volledig zelfvoorzienend.

Ton Zandbergen, secretaris voetbalclub Avanti’31

Beschikken over kennis en netwerk

Maar daar bleef het niet bij. Er werden eveneens twee lucht warmtepompen geplaatst. Die verbruiken volgens de secretaris relatief veel stroom. “Maar we besparen er wel 40 procent mee op ons gasverbruik.” De verwarmde lucht gaat enerzijds naar de vloerverwarming in het hele gebouw, anderzijds wordt de warmwatervoorziening ermee verhit. En zo zitten er meer slimmigheidjes in de nieuwbouw. “Pas als je de kleedkamer binnenkomt, springt de verlichting en ventilatie aan. En met de afgevoerde lucht verwarmen we eerst de koude lucht die naar binnen komt. Het werkt feilloos. We hebben nog nooit een klacht gehad dat het benauwd is of dat de douches koud zijn.”

De plannen hiervoor komen overigens niet alleen uit de koker van Avanti’31 zelf. De club deed een beroep op het plaatselijke adviesbureau Eklips. Het is de realiteit binnen veel sportverenigingen: er zijn niet zoveel bestuursleden en vrijwilligers die het leuk vinden om eveneens met duurzaamheid bezig te zijn. Laat staan dat ze over voldoende kennis beschikken en een netwerk hebben om zo’n project aan te pakken.

Energiescans en besparingsmaatregelen

Bij SSNB (Sportservice Noord-Brabant) hebben ze dit allemaal. Begonnen in 2015, heeft SSNB ondertussen al honderden Brabantse sportverenigingen ondersteund bij begeleidingstrajecten, het laten maken van energiescans en het treffen van besparingsmaatregelen. Samen met de provincie Noord-Brabant werd twee jaar geleden het Duurzaamheidsloket Sport opgericht: een online platform met aansprekende voorbeelden, waarop kennis en ervaringen worden uitgewisseld plus een backoffice. Die fysieke loketfunctie wordt verzorgd door medewerkers vanuit SSNB. De kosten voor begeleiding richting een duurzame sportaccommodatie? Geen!

Ook Avanti’31 werd op het bestaan gewezen van het Duurzaamheidsloket Sport. De vereniging wilde dit jaar een volgende stap zetten met de aanschaf van een energiezuinige led-veldverlichting. SSNB beoordeelde offertes en attendeerde de voetbalclub op subsidiemogelijkheden. Zandbergen: “Zo ondersteunt het Rabo Dichtbij Fonds verenigingen die plannen hebben op het gebied van duurzaamheid. Via dat fonds kregen wij een bijdrage voor de veldverlichting.”

Daarnaast is een beroep gedaan op de rijkssubsidieregeling Stimulering Bouw en Onderhoud Sportaccommodaties (BOSA). Het nog ontbrekende bedrag werd geleend van de Stichting tot Steun aan de Sportvereniging S.V. Avanti`31. De veldverlichting is afgelopen zomer geplaatst. “De besparing daarvan op de energiekosten is hoger dan het bedrag dat we moeten aflossen. We hebben veel geld geïnvesteerd, maar eigenlijk heeft het ons nauwelijks geld gekost”, aldus een tevreden secretaris.

‘Onze nieuwbouw wordt gasloos’

Bij voetbalclub SvSSS in Udenhout zijn ze weliswaar nog niet zover, maar ligt er wel een uitgewerkt plan. Op sportpark Zeshoeven verhuizen de acht kleedkamers onder de 30 jaar oude hoofdtribune op termijn naar de nieuwbouw die ernaast moet komen. Op de tribune zelf liggen al 258 zonnepanelen. “Op het dak van de nieuwbouw komt er zeker nog de helft hiervan aan zonnepanelen bij, plus een warmwatervoorziening”, weet voorzitter Ben Weijters. “Want dat nieuwe gebouw wordt gasloos.”

Het energieneutraal maken van het complex was bij de start van de planontwikkeling in 2017 volgens hem de inzet en dat is het nog steeds. “Daar moet je namelijk je winst halen voor de komende 25 jaar.” Ook de Stichting Exploitatie Sportpark Zeshoeven, die over het onroerend goed van SvSSS gaat, riep de hulp in van een bouwkundig adviesbureau: Vogels in Tilburg. Gaandeweg kwamen beide partijen tot de conclusie dat nieuwbouw goedkoper is dan renovatie. Ook zijn dan de maatregelen die energie besparen of opleveren makkelijker te realiseren.

Ben Weijters, voorzitter voetbalclub SvSSS 

Kapitaalkrachtig genoeg

SSNB bood bij dit initiatief van de voetbalclub eveneens de helpende hand. Ook SvSSS maakte gebruik van de regeling BOSA en ontving daarnaast subsidies van de provincie en van de gemeente Tilburg. De laatste staat ook garant voor de hypotheek die de stichting voor de nieuwbouw afsluit. “We wachten nu op de definitieve goedkeuring vanuit de gemeente”, geeft Weijters aan. Wat er sinds oktober al wel staat, is de nieuwe ledverlichting langs de voetbalvelden.

Gevraagd of andere verenigingen ook met dit soort plannen bezig zijn, zegt Weijters dat ‘zoiets moet groeien’: “Wat het spannend maakt is of een club kapitaalkrachtig genoeg is om het te kunnen realiseren. De wil is er zeker, maar het moet geen molensteen om je nek worden. Als je een half jaar na een besluit over uitbreiding de contributie met 30 procent moet verhogen, kom je niet geloofwaardig over.” Bij SvSSS is bovendien een commissie ingesteld vanuit diverse geledingen van de vereniging, die zich over de nieuwbouw buigt. “Dan wordt het verhaal gedragen door de hele club.”

‘Professionele adviseur is belangrijk’

Het Duurzaamheidsloket Sport van de SSNB en provincie maakt inzichtelijk wat exploitanten van een sportaccommodatie zich wel en niet kunnen permitteren. En wijst eveneens de weg naar subsidies en financieringen die meer mogelijk maken dan vooraf was gedacht. Kosteloos. Met als uiteindelijke doel om door besparing op de energielasten de toekomstbestendigheid van een vereniging te verstevigen.

Bij Avanti’31 in Schijndel kunnen ze daarover meepraten. “Een professionele adviseur, zoals SSNB, is hierbij heel erg belangrijk”, heeft Ton Zandbergen ervaren. “Voor een club met allemaal vrijwilligers is dat gewoon heel fijn.”

SSNB ondersteunt verenigingen en gemeenten niet alleen bij verduurzamingsmaatregelen op het gebied van CO2-reductie. U kunt ook een beroep op hen doen voor ondersteuningsmogelijkheden gericht op gewasmiddelenbestrijding, circulariteit en klimaatadaptatie. Denkt u erover om uw sportaccommodatie te verduurzamen en kunt u wel wat hulp gebruiken? Stuur dan een e-mail naar Miriam van Moll, projectleider duurzaamheid van SSNB: duurzaam@ssnb.nl.