Had u begin dit jaar kunnen denken dat u nu een topfunctie heeft in het Brabantse bestuur?

“Nee, zeker niet. Ik was bezig aan een opleiding bij waterschap Brabantse Delta en dacht daar de komende jaren nog prima te zitten. Het telefoontje van onze provinciale fractie kwam als een totale verrassing.”

Hoe kwamen ze bij u terecht?

“Je weet nooit hoe dat precies loopt, maar binnen de partij zijn de lijnen kort. In de SP-Statenfractie zitten bijvoorbeeld twee mensen uit Breda, die ken ik goed. Ik denk dat er een inventarisatie is gemaakt van wie dit zou kunnen doen en dat ze onder anderen bij mij zijn uitgekomen.”

Moest u er lang over nadenken?

“In ieder geval intensief. Mijn hart zei ‘ja’. Het kostte me thuis wel een aantal goede gesprekken met het oog op onze twee schoolgaande kinderen. Daar hebben we een modus in gevonden. Ik wil het echt graag doen. Dit is een kans die je niet vaak krijgt, misschien wel nooit meer.”

Is het niet lastig om op een rijdende trein te stappen?

“Het college van Gedeputeerde Staten is sinds vorig jaar al flink op stoom. Ik ben natuurlijk niet bij de coalitieonderhandelingen geweest en heb ook niet meegeschreven aan het bestuursakkoord. Maar ik heb dat met bijzonder veel interesse gelezen, nog voordat ik ‘ja’ zei. En als het over mijn portefeuille gaat, staat er heel veel in waar ik als SP'er enthousiast van word.”

Kunt u een voorbeeld noemen?

“Wat ik mooi vind, is klimaatrechtvaardigheid. Die wordt ook vaak genoemd in het bestuursakkoord. Ik denk dat dit een wezenlijk onderdeel is van de energietransitie: hoe zorgen we dat iedereen daaraan kan meedoen en ervan kan profiteren. Want als we niet oppassen, zijn dat straks alleen de mensen die het zich kunnen veroorloven. Die hebben zonnepanelen, een elektrische auto en een warmtepomp. Terwijl de mensen die het geld daarvoor niet kunnen missen wel voor een flink deel opdraaien voor de kosten van de energietransitie. Daarom ben ik blij dat ik me er hard voor mag maken om die kloof te verkleinen.”

Wat zijn uw andere speerpunten?

“De gemeenten, waterschappen, provincies en Rijk hebben afspraken gemaakt om richting 2030 grootschalig duurzame energie op te gaan wekken. Die afspraken worden in Brabant uitgevoerd door vier RES-regio’s (Regionale Energiestrategie, red.). Maar je merkt dat het niet in elke RES even soepel loopt. De bal ligt daarvoor primair bij de gemeenten; die staan het dichtst bij de mensen, moeten zorgen voor draagvlak voor bijvoorbeeld zonneparken en windmolens. De provincie is daarbij meestal een samenwerkingspartner: kijken waar we kunnen ondersteunen en wat wij kunnen doen om te zorgen dat het proces soepel loopt. Maar soms zijn we ook de regisseur. Uiteindelijk ligt de bevoegdheid voor het plaatsen van windmolens en zonneparken bij de provincie.”

Maar hoe krijg je dat draagvlak? Niet iedereen wil een windmolen in z’n buurt.

“Door ervoor te zorgen dat de opbrengsten daarvan ten goede komen aan de lokale samenleving. Die betrokkenheid zie ik terug in een project als EnergieA16 (een kwart van het rendement van de 26, langs die snelweg geplaatste windmolens wordt geïnvesteerd in lokale energieprojecten, red.). En dat een ontwikkelaar niet alle winst opstrijkt, daarvan gaat mijn SP-hart natuurlijk sneller kloppen. Iedereen wordt er beter van, maar niemand rijk.”

Ziet u de energietransitie als uw grootste uitdaging?

“Nou, de energietransitie is sowieso een taai dossier en zet alles in beweging. De ambities zijn groot. Het gaat niet alleen om de opwek van energie, maar ook over netschaarste. Kun je de energie die je opwekt nog wel kwijt? Kunnen bedrijven nog wel een nieuwe of grotere aansluiting krijgen op het stroomnet? Kunnen nieuwe woonwijken nog worden voorzien van nutsvoorzieningen? Alles hangt dus met elkaar samen en waarvoor je moet waken, is dat iedereen op elkaar gaat zitten wachten. Gelukkig zie ik overal ambitieuze wethouders die er écht voor willen gaan. Alleen lopen zij ook tegen praktische bezwaren aan. Soms kunnen ze die zelf oplossen, soms doen gemeenten dat voor elkaar en soms kan de provincie daarbij een rol spelen. Ik zie ook veel positieve energie bij alle betrokkenen om er samen uit te komen. Wat dat betreft ben ik echt optimistisch dat de doelstellingen voor 2030 worden behaald.”

Welke uitdagingen zijn er nog meer?

“De netschaarste moet niet de ontwikkelingen in de weg staan zoals in Brainport of andere Brabantse regio's. Daarnaast is ook de energiebesparing heel belangrijk want wat je niet verbruikt, hoef je ook niet op te wekken. Dus zet de provincie ook in op grootschalige isolatie van woningen en helpt daarbij gemeenten en woningcorporaties.”

En ook het bedrijfsleven?

“Zeker. Ook bedrijven moeten op het gebied van energie aan bepaalde doelstellingen voldoen. In Brabant zijn dertien bedrijventerreinen aangewezen in het project Grote Oogst. Daar wordt onder meer bekeken hoe ze op een slimme manier met energiestromen kunnen omgaan. Het voornemen is om dat aantal verder uit te breiden.”

Welke oproep zou u aan onze lezers willen doen?

“Het is zo 2030 en sommige initiatieven duren nou eenmaal jaren, dus er moeten snel meters gemaakt worden. Laten we samen de handschoen oppakken om de energietransitie tot een succes te maken. En weet mij of de provincie te vinden als wij ergens bij kunnen ondersteunen.”

Currriculum vitae Bas Maes